Η Αφρική έχει κατά καιρούς ”βγάλει” πολλές καλές εθνικές ομάδες ποδοσφαίρου και παίκτες που αγωνίζονται με μεγάλη επιτυχία στα πιο καλά πρωταθλήματα της Ευρώπης.Μια από αυτές ήταν η Εθνική Ζάμπιας στην δεκαετία του ’90, για την οποία όμως δεν ήταν γραφτό να ολοκληρώσει τον κύκλο της εξαιτίας του τραγικού αεροπορικού δυστυχήματος τον Απρίλη του 1993.Μια τραγωδία που ”σημάδεψε για πάντα αυτή τη χώρα και σόκαρε όλον τον κόσμο…\n

1988-1992:”Υψηλές πτήσεις” και 4άρα σε Ιταλία…

\nΣε αντίθεση με την προβληματική οικονομία της χώρας, η οποία είχε φτάσει σε σημείο να μην μπορεί να ενισχύσει ούτε τις μετακινήσεις της εθνικής ποδοσφαίρου (γινόντουσαν με απαρχαιωμένα αεροσκάφη της πολεμικής αεροπορίας), η τελευταία είχε εντυπωσιακές επιτυχίες.\n\nΑποκορύφωμα ήταν η 5η θέση που κατέκτησε στην Ολυμπιάδα της Σεούλ το 1988, σκορπίζοντας μάλιστα την Ιταλία με 4-0.Πρωταγωνιστής ο (κορυφαίος παίκτης όλων των εποχών της Ζάμπιας) Καλούσα Μπουάλια ο οποίος ”φιλοδώρησε” με χατ-τρικ την ”σκουάντρα ατζούρα”. Επίσης, η πρόκριση για το Μουντιάλ της Ιταλίας το 1990 ”χάθηκε” στο τελευταίο παιχνίδι με αντίπαλο την Τυνησία.Όμως οι εξαιρετικές βάσεις αυτής της ομάδας της επέτρεπαν να ονειρεύεται πρόκριση στο επόμενο Μουντιάλ του 1994 στις ΗΠΑ…\n\nΠράγματι το ξεκίνημα των αγώνων της προκριματικής φάσης ήταν ελπιδοφόρο καθώς η Ζάμπια κέρδισε τους δύο πρώτους αγώνες, ενώ έκανε και καλές εμφανίσεις στο αφρικανικό πρωτάθλημα, το οποίο διεξαγόταν παράλληλα με τα προκριματικά του Μουντιάλ. Η μοίρα όμως είχε άλλα σχέδια…\n

Η ”πτήση του θανάτου”

\nΗ Ζάμπια ήταν έτοιμη να ταξιδέψει στο Ντακάρ για την αναμέτρηση με την Σενεγάλη στα πλαίσια των προκριματικών του Μουντιάλ. Το αεροσκάφος που θα μετέφερε την ομάδα ήταν τύπoυ ”Buffalo DHC-5D”, το οποίο είχε αποσυρθεί για 5 μήνες(τέλη του ’92 έως Απρίλη του ’93) ενώ και σε δοκιμαστικές πτήσεις που είχε χρησιμοποιηθεί είχε εμφανίσει δυσλειτουργίες στις μηχανές του…\n\nΤην αποστολή που επιβιβάστηκε στο ”μοιραίο” αεροσκάφος αποτελούσαν 18 ποδοσφαιριστές, το προπονητικό επιτελείο, ο πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας και κάποια ακόμα άτομα. Το μεγάλο αστέρι, ο Μπουάλια θα ερχόταν από το Άμστερνταμ, αφού βρισκόταν εκεί λόγω της Αιντχόφεν που αγωνιζόταν.\n\nΑπό την αρχή φάνηκαν κάποια προβλήματα καθώς η πτήση είχε 8ωρη καθυστέρηση. Επίσης ο πιλότος είχε προγραμματίσει 3 στάσεις ανεφοδιασμού σε Δημοκρατία του Κονγκό, Γκαμπόν και Ακτή Ελεφαντοστού. Όταν το αεροπλάνο όμως απογειώθηκε από την Γκαμπόν χάθηκε οποιαδήποτε επαφή με τον πύργο ελέγχου.\n\nΛίγο αργότερα ήρθε η μοιραία έκρηξη, με το επικρατέστερο σενάριο να ”λέει” ότι ο πιλότος διαπίστωσε φωτιά σε έναν από τους κινητήρες αλλά αντί να σβήσει αυτόν που καιγόταν έσβησε τον αντίστοιχο που λειτουργούσε, οδηγώντας στον θάνατο τον ίδιο και τους υπόλοιπους επιβαίνοντες… Ήταν 27 Απρίλη του 1993…\n

Βαρύ πένθος και προσπάθεια ανασύνταξης…

\nΗ επόμενη μέρα βρήκε ένα ολόκληρο έθνος να ”ντύνεται στα μαύρα”.Χιλιάδες άνθρωποι πενθούσαν πάνω από 30 φέρετρα τα οποία περιείχαν τον ποδοσφαιρικό ”θησαυρό” της χώρας και την είχαν κάνει περήφανη πολλές φορές.Αυτά τοποθετήθηκαν στο ”Στάδιο Ανεξαρτησίας’, το εθνικό στάδιο της χώρας.Το πένθος που κηρύχτηκε ήταν 3ήμερο και την τελευταία μέρα 100.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν έξω από το γήπεδο. Παρά το τραγικό όμως αυτό γεγονός, η ζωή έπρεπε να συνεχιστεί.\n\nΗ ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Ζάμπια ζήτησε από την FIFA προθεσμία 2 μηνών για να μπορέσει να ανασυνταχθεί και να επανέλθει στις αγωνιστικές υποχρεώσεις.Το νέο οικοδόμημα θα στηριζόταν στο μεγάλο της αστέρι, Καλούσα Μπουάλια. Επίσης πολλές χώρες, όντας συγκινημένες από το δράμα της χώρας, προσέφεραν βοήθεια κάθε είδους, όπως η Δανία η οποία προσέφερε προπονητικό καμπ με όλα τα έξοδα πληρωμένα για ένα μήνα ή η Αγγλία που προσέφερε τον προπονητή ‘Ιαν Πότερφιλντ, με τους μισθούς του πληρωμένους ,ώστε να βοηθήσει με την εμπειρία του…\n\nΗ όλη διαδικασία ανασύνταξης κράτησε 1 μήνα.Τα αποτελέσματα δεν άργησαν να φανούν…\n

Συνέχεια επιτυχιών και ”το φάντασμα της Γκαμπόν”…

\nΟι παίκτες της εθνικής Ζάμπιας αγωνίζονταν πλέον και για τις ”ψυχές” αυτών που χάθηκαν.Με φοβερή δύναμη ψυχής κατάφεραν να προκριθούν στον επόμενο γύρο του Αφρικανικού Κυπέλλου και έφτασαν για άλλη μια φορά να ”παίζουν΄΄ την πρόκριση στο Μουντιάλ του 1994 στο τελευταίο παιχνίδι στην Καζαμπλάνκα.Για άλλη μια φορά όμως ”δεν ήπιαν νερό”.\n\nΣ’έναν αγώνα που είχαν δύο δοκάρια και γενική υπεροχή, ηττήθηκαν με 1-0. Χαρακτηριστικό εκείνου του αγώνα ήταν ότι ο διαιτητής, που είχε καταγωγή από την Γκαμπόν, άφησε με πολλά παράπονα την ομάδα της Ζάμπιας, με αποτέλεσμα να ”ξυπνήσει” έμμεσα μνήμες του ατυχήματος που είχε συμβεί πάνω από εκείνη την χώρα, καθώς άλλη μια φορά το όνομα της Γκαμπόν συνδεόταν με μια άσχημη στιγμή της Ζάμπιας. Ο χαρακτηρισμός εκείνου του αγώνα ήταν ”το φάντασμα της Γκαμπόν”.\n

1994,2012:Η διπλή ”εξιλέωση” των θυμάτων και η επιστροφή στον τόπο της τραγωδίας

\nΤο 1994 η Ζάμπια κατάφερε την μεγαλύτερη -έως τότε- επιτυχία της.Με μια φοβερή πορεία στο Αφρικανικό πρωτάθλημα έφτασε μέχρι τον τελικό, έχοντας νικήσει, μεταξύ άλλων, Σενεγάλη και Ακτή Ελεφαντοστού.Στον τελικό αγωνίστηκε με πάθος αλλά δεν κατάφερε να λυγίσει την τρομερή Νιγηρία των Φίνιντι, Οκότσα και Αμοκάτσι, χάνοντας 2-1 και αφού είχε προηγηθεί στο σκορ.Τελικά το 2012 έμελλε να είναι η χρονιά της απόλυτης εξιλέωσης της χώρας για το κακό που την βρήκε το 1993…\n\nΕκείνη την χρονιά ο τελικός του Αφρικανικού κυπέλλου θα γινόταν στην Γκαμπόν…Η ομάδα είχε δώσει όρκο να επισκεφτεί τον τόπο της τραγωδίας εφόσον προκρινόταν εκεί.Κάνοντας άλλη μια εντυπωσιακή πορεία, η πρόκριση επετεύχθη και ο τίτλος θα παιζόταν απέναντι στην Ακτή Ελεφαντοστού των Ντρογμπά, Ζερβινιό.Πριν τον τελικό η αποστολή επισκέφτηκε την ακτή που είχε συντριβεί το αεροσκάφος με αρχηγό της αποστολής τον Μπουάλια, ο οποίος με δάκρυα στα μάτια θυμήθηκε εκείνες τις τραγικές στιγμές αλλά και έδωσε το ”έναυσμα” της κατάκτησης του κυπέλλου.\n\nΑυτό επετεύχθη τελικά, αφού η Ζάμπια νίκησε την Ακτή στα πέναλντυ σε ένα τελικό που ονομάστηκε ”ο τελικός των ψυχών”.Το τέλος εκείνου του αγώνα βρήκε τους παίκτες, αντί να πανηγυρίζουν , να προσεύχονται ομαδικά στο κέντρο του γηπέδου για τις αδικοχαμένες ψυχές της ομάδας του 1993.Ο στόχος είχε επιτευχθεί και ο κύκλος είχε κλείσει με τον καλύτερο τρόπο…\n\nhttps://www.youtube.com/watch?v=pMePZg9OYMw\n\nΗ κηδεία της ομάδας…\nhttps://www.youtube.com/watch?v=QhCoAqB8J60\n\nο ”τελικός των ψυχών”\nhttps://www.youtube.com/watch?v=l9GRe8HIDqQ